آیت‌الله سید محمدباقر شیرازی، مجتهد در علوم حوزوی ضمن تأکید بر نقش جوانان در اقامه عزای حسینی(ع) گفت: به فرموده امیرالمؤمنین(ع)، در میان اصحاب حضرت مهدی(عج) افراد مسن به چشم نمی‌خورد مگر خیلی اندک.

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، خدا «حسین» را آفرید تا در خلقت، «تحسین» کند خود را. تا آسمان و ابر، برای باریدن بهانه داشته باشند. تا کربلا نشانه‌ای برای بودن روی زمین پیدا کند و جان تازه‌ای برای حیات بگیرد. تا قلب کربلا تا ابد بتپد. تا «نوکری» در عالم، افتخار و نوکران حسین، مفخترترین‌های عالم شوند.

و خدا حسین را آفرید، که زمین، بی‌سرور نباشد. و خدا حسین را آفرید که عباس، بی‌برادر و بی‌دلدار نباشد. و خدا حسین را آفرید که زینب، بی‌سالار نماند...

ای حسین! ای حسین بگو در پس کدامین حادثه دعای زینب بی‌اثر شد؟ بگو در بطن کدامین لحظه، زینب بی‌برادر شد؟ در عمق کدامین غمکده، روزگار زینب سیاه شد؟ کدامین خنجر، دست زینب را از طرّه گیسوی تو شست؟ این خاک‌ها چیست لابه‌لای گیسوانت؟ به خنجر کدامین حکم در قتلگاه، «سرنوشت» زینب را بی «سر» نوشتند؟ کدام ظالم دستت را بی‌انگشت و انگشتت را بی‌انگشتر کرد؟ چه کسی پر پرواز زینب را پرپر کرد؟!

باز موعد عاشورا رسید و سرهای آل‌الله روی نیزه شد تا دین خدا استوار بماند. از سال 61 هجری تاکنون قرن‌ها می‌گذرد اما هنوز خون حسین(ع) در رگ‌های آزادمردان عالم در جوشش و غلیان است. به راستی رمز و راز این ماندگاری چیست؟

با آیت‌الله سید محمدباقر شیرازی، از علمای بنام مشهد و مجتهد در علوم حوزوی در این باره و  جایگاه عزاداری برای حفظ اسلام و انقلاب گفت‌وگو کردیم.

آیت‌الله شیرازی نویسنده کتاب‌های «الفقه الاسلامی و سیر الزمن، رساله آثاره تازه پدید یامسائل مستحدثه، الجمعة و آثارها فی الاسلام(صلاة جمعه) و الفقه الاسلامی» است و حاشیه‌هایی بر کتاب «النهایه» شیخ طوسی و «النهایه» شیخ طوسی دارد. همچنین تعلیقاتی بر کتب بزرگانی همچون شیخ انصاری و صاحب عروة از جمله تألیفات این مجتهد علوم حوزوی است.

*چرا پیامبر و ائمه شیعیان را به برپایی عزای امام حسین(ع) تشویق کرده‌اند؟

- مسئله عاشورای امام حسین(ع) مسأله‌ای بسیار مهم است، این سخن از پیامبر که فرمودند «حسین منی و انا من حسین»

یکی از مسائل مهمی است که از معجزات پیغمبر است و در آن زمان هر کسی این را می‌شنید تعجب می‌کرد، «انا من حسین» یعنی چه؟ قبل از مسئله عاشورا هیچ معلوم نبود که این مسأله مخصوص چیست؟ اما بعد که معلوم شد اگر قیام امام حسین(ع) نبود، یزید و یزیدی ها دین را از بین برده بودند و همه زحمات پیغمبر اکرم از بین می رفت، در نتیجه مشخص شد که معنی این انا من حسین چیست. البته برخی از بزرگان عبارتی دارند که در آن ذکر شده است «الاسلام محمدی الحدوث و حسینی البقاء؛ اسلام از ناحیه پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم به وجود آمد و از ناحیه حسین علیه‏السلام بقا یافت».

در اربعین سال گذشته برخی دسته‌ها وجود داشته اند که پیاده به کربلا می رفتند، که به نام مسیحیان بوده است و بعد از آنان سؤال شده بود که به چه مناسبتی دسته عزاداری برای امام حسین(ع) تشکیل داده اید؟ پاسخ دادند «قیام امام حسین در دین ما هم تأثیر‌گذار است» اینان همانند گاندی هندی هستند.

مسئله امام حسین(ع) در عاشورا اگر بنا بود مثل قضیه غدیر باشد که فقط در کتاب‌ها نوشته می شد و هیچ مراسم خارجی نبود در نتیجه آن طور واضح نمی‌شد، لکن ائمه از روز اول به زیارت، عزاداری و حضور در مجالس تأکید کردند و بعد هم علما بر شعائر تأکید کردند و امام راحل(ره) هم که انصافا هم زمان حیاتشان و هم در وصیت نامه شان تأکید کردند که این عزاداری ها به همین سنت ها باقی بماند.

اگر عزاداری های اهل بیت وجود نداشت، این دشمنان با شبهه پراکنی ها دین را نابود می کردند، اما این بزرگداشت شعائر است که موجب بقاء مذهب شده است.

*عزاداران امام حسین(ع) از چه اموری باید بپرهیزند؟

-الآن متأسفانه در برخی از مسائل اختلافاتی در نوع عزاداری هست ولی خیلی پدیدار نیست، برخی در محرم گمان کرده اند که اگر یک مقداری برای این که برنامه ها را کم بکنند، بهتر است، در حالی که اشتباه می کنند، انصافا این که امام(ره) فرمودند «عزاداری‌ها باید سنتی باشد» بنابراین حق همین است، اگر شعائر حضرت امام حسین(ع) بخواهد خدای نکرده از بین برود و یا کم شود، باعث کمرنگ شده وجهه دین می شود.

لباس، درست است که در زمان ائمه نمی‌پوشیده است، ولی با وجود این که گفته می شود لباس سیاه مکروه است و همچنین گروهی بیان کنند که لباس سیاه چون زمان ائمه نبوده، نپوشیدن لباس سیاه در عزاداری اشتباه است، هرچه باشد همه می دانند که مسأله لباس سیاه برای حزن است، یکی از مظاهر حزن لباس سیاه پوشیدن است.

انصافش این است که مراسم عاشورا همان قسمی که در زمان خود مرحوم امام (ره) هم بیان بود، که عزاداری به همان سنتی عمل شود، صورت گیرد البته افراط و تفریطی نباید نسبت به مراسم باشد و به گونه ای نباشد که آزاری و اذیتی به مردم داده شود بنابراین عزاداران باید مراعات دیگران را هم بکنند.

*چه برکاتی در برپایی خیمه‌های عزای امام حسین نهفته است؟

-امروز بقای دین، در گروه بقای نهضت عاشورا است، بنابراین اگر در مراسم امام حسین(ع) بخواهد اندکی در آن سستی ایجاد شود، به همان اندازه دین سستی پیدا می کند، از این رو بزرگداشت مقام عاشورا برای این که هر چه بهتر و مناسب تر انجام شود، بهتر است، البته نباید در آن اضافاتی صورت گیرد. نسبت به قمه زنی هم نظرم این است که نیایند بگویند که این مثلا خرافه است، بلکه باید گفته شود این امری است که مورد اختلاف نظر علما است و اگر بین علما توافق شد انجام شود و اگر توافق نشده، انجام نشود، زیرا خود ائمه هم راضی به اختلاف ایجاد نشدن بین علما هستند.

عمده پیشرفت انقلاب اسلامی هم انصافا به واسطه همین عزاداری‌ها بوده است و مرحوم امام نیز بر این امر اشاره کرده اند، الآن هم این برنامه هرچه بهتر انجام شود، مسلم است که ان‌شاءالله امور مملکت بهتر اداره خواهد شد.

*توصیه شما به مداحان امام حسین چیست؟

-مداحان در عین حالی که از سوی ائمه بسیار تشویق و ترقیب شده اند، یک نقش مهمی هم دارند و باید رعایت کنند که در هرچیزی مبالغه نشود، همانطوری که در خصوص حضرت عیسی مسیحیت مبالغه کردند، در خصوص حضرت امیر و اولادشان این کار را کردن مناسب و صحیح نیست، نه این که انسان بخواهد اهل بیت را کم ارزش حساب کند و نه این که بخواهد مبالغه کند، انصافا شهریار بیان خوبی دارد که می گوید «نه خدا توانمش خواند، نه بشر توانمش گفت/ متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را» بنابراین انسان باید ائمه را مرآت خداوند بداند.

اما اشعاری که بخواهد بیان کند که اهل بیت(ع) را به مقام الوهیت بشناسانند، این بسیار ناگوار و ناصحیح است. در روایتی دارد که فردی نزد پیغمبر آمد و در گفتارش به گونه ای صحبت کرد که پیامبر اکرم(ص) را با خداوند متعال جمع کرد در نتیجه پیامبر به او اشکال کردند و گفتند «چرا مرا با خدا جمع بستی، چرا معصیت و اطاعت من را با خدای متعال، با هم ذکر کردی، باید من را متأخرن ذکر کنی». باید عزاداری و شعر خوانی ها به گونه ای باشد که بهانه‌ای به دست دشمنان ندهیم، زیرا خود اهل بیت هم راضی نیستند.